Najnowsze leki na POChP – jakie są stosowane w chorobie?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi ponad 7% wszystkich hospitalizacji z powodu chorób układu oddechowego. Na schorzenie cierpi ok. 2 mln Polaków, a kolejne 15 osób na 100 tys. rocznie na nią zapada. Obturacja płuc niestety jest chorobą nieuleczalną. Medycyna nie zna obecnie żadnego lekarstwa, które pozwala skutecznie pozbyć się POChP. Nie oznacza to jednak, że pacjenci pozostawieni są sami sobie. Medycyna cały czas pracuje nad nowymi lekami na POChP. Mają kontrolować i spowalniać rozwój choroby. Jakie farmaceutyki proponowane są pacjentom z obturacją płuc i czy nowe leki na POChP są dostępne w Polsce?

Przewlekła obturacyjna choroba płuc – co trzeba o niej wiedzieć?

POChP jest schorzeniem dotyczącym dróg oddechowych. Powoduje zmniejszenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe oraz stan zapalny płuc. Jest to wynikiem nieprawidłowej reakcji układu oddechowego na szkodliwe substancje zawarte we wdychanym powietrzu. POChP od astmy odróżnia to, że dochodzi do trwałego i nieodwracalnego uszkodzenia oskrzeli oraz miąższu płuc. Dostępne leki nie są w stanie wyleczyć choroby, a jedynie złagodzić objawy. Choroba pojawia się przede wszystkim jako skutek nałogu tytoniowego. Szacuje się, że na POChP choruje aż 90% palaczy papierosów czynnych i biernych. Oprócz tego jako przyczyny tej choroby płuc wskazuje się zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego (smog), wdychanie pyłów i substancji chemicznych oraz ciężkie choroby układu oddechowego przebyte w dzieciństwie.

Lekarze alarmują, że POChP jest coraz większym problemem. Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że do 2030 roku POChP stanie się trzecią przyczyną zgonów na świecie. Nic więc dziwnego, że stale prowadzone są badania, które mają pomóc w walce z tym schorzeniem. Nowe leki na POChP traktuje się jako priorytet dla pulmonologii.

POChP – leczenie

POChP jest chorobą, która objawia się porannym kaszlem, narastającymi dusznościami, świszczącym oddechem, uciskiem w klatce piersiowej, dużą utratą masy ciała, sińcami na końcówkach palców, nosa, warg, objawami niewydolności lewej komory serca, obrzękiem kostek, dusznościami podczas wysiłku. Symptomy choroby są uciążliwe i obniżają komfort życia chorego, dlatego tak ważna jest kuracja POChP. Leczenie w przypadku mało zaawansowanego stadium polega na rzuceniu palenia, zdrowej diecie, systematycznych ćwiczeniach. Pomaga to w znacznym spowolnieniu choroby. Jeśli POChP zdiagnozuje się już w stadium zaawansowanym, to szanse na powrót do zdrowia są niewielkie. W celu złagodzenia objawów nie tylko trzeba pamiętać o zdrowym trybie życia, lecz także regularnie przyjmować leki. POChP leczy się preparatami rozszerzającymi oskrzela, co ma pozwolić na większy dopływ tlenu do organizmu. W kuracjach mogą być stosowane leki na receptę oraz bez niej.

Leki na obturację płuc

W leczeniu farmakologicznym obturacji płuc stosuje się dwie grupy leków wziewnych rozszerzających oskrzela. Do pierwszej grupy zalicza się tzw. leki cholinolityczne, których zadaniem jest blokowanie receptorów muskarynowych. Drugą grupę farmaceutyków stanowią tzw. leki beta 2-agonistyczne, które pobudzają receptory beta 2-adrenergiczne w oskrzelach. Mechanizm działania zarówno pierwszej, jak i drugiej grupy farmaceutyków jest podobny. Doprowadzają do rozkurczu mięśni gładkich oskrzeli, co w efekcie powoduje, poszerzenie światła tego organu i doprowadzenie większej objętości powietrza do płuc oraz zwiększenie wymiany gazowej.

Leki na POChP to te krótko- i długodziałające. Farmaceutyki o krótkim działaniu rozszerzają oskrzela do 6 godzin, dlatego chory musi je przyjmować aż 4 razy na dobę. W nowoczesnych terapiach na obturację płuc stosowane są leki długo działające oraz ultra długodziałające. Te pierwsze przeznaczone są do zażywania 2 razy na dobę, drugie aplikuje się raz na 24 godziny. Jak pokazują najnowsze badania kliniczne, leki długo i ultra długodziałające są najskuteczniejsze. Zwalczają duszności i lepiej poprawiają pojemność płuc niż preparaty o krótkim działaniu.

POChP: leki bez recepty

Leki bez recepty są stosowane w kuracji pomocniczej. Nie mogą zastąpić leków przepisanych przez lekarza. Ich zażywanie zawsze należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. Na liście leków bez recepty na POChP znajdują się:

• farmaceutyki ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny, która gromadzi się w drogach oddechowych; leki podaje się maksymalnie 3-4 godziny przed snem, ponieważ pojawiający się po nich kaszel może utrudniać sen; 
• leki do ssania mające łagodzić podrażnione kaszlem gardło i zminimalizować częstotliwość odruchu kaszlowego;
• leki hamujące kaszel w nocy; 
• preparaty witaminowe pozwalające utrzymać prawidłowy stan błon śluzowych w płucach.

Nowe leki na POChP

Nowe leki na POChP i astmę nadal nie leczą choroby, ale mają wyraźnie zmniejszać jej objawy, poprawić jakość życia, a przede wszystkim ograniczać liczbę zaostrzeń schorzenia. Lekarze są zgodni co do tego, że w przypadku przewlekłej obturacyjnej choroby płuc najlepszym leczeniem jest to skojarzone z długodziałającymi betamimetykiami i cholinolitykami.

Stale prowadzone są również nowe badania nad leczeniem POChP. Przeprowadzane są m.in. przez naukowców z Uniwersytetu w Aberdenn, którzy zamierzają sprawdzić, czy pacjenci z przewlekłą obturacją płuc mogą być leczeni beta-adrenolitykami. Leki te są już dobrze znane medycynie i wykorzystywane do leczenia chorób serca oraz nadciśnienia tętniczego.

Wszystkie leki na POChP podawane są drogą wziewną przez inhalatory. Od tego, czy inhalacja zostanie przeprowadzona prawidłowo zależy, czy dawka leku zostanie właściwie podana. Oznacza to, że chory powinien dokładnie zapoznać się z instrukcją obsługi inhalatora i się do niej stosować. Przyjmowanie zbyt małych dawek sprawi, że kuracje będą nieskuteczne.

POChP: terapia trójlekowa

Zgodnie z wynikami badania TRUBUTE (dostępnych w piśmie „Lancet” – wydanie lutowe 2018) nowe leki na POChP wpisują się w terapię trójlekową, czyli tę składającą się z dwóch leków rozszerzających oskrzela oraz przeciwzapalnego leku steroidowego. Farmaceutyki podawane są w jednym inhalatorze. Przedstawione wyniki badań wskazują, że terapia trójlekowa o 15% zmniejsza ryzyko zaostrzeń choroby w stopniu ciężkim i umiarkowanym. Terapia trójlekowa została już zarejestrowana w Europie. Oznacza to, że teoretycznie dostępna jest również dla polskich pacjentów. W praktyce jednak dostępność do najnowszych leków na POChP jest różna. Prowadzeniu terapii trójlekowej przede wszystkim nie pomaga to, że nie jest refundowana przez NFZ.

POChP: leczenie nie tylko farmaceutykami

U niektórych pacjentów z POChP kuracja lekami nie przynosi spodziewanych efektów. W takiej sytuacji konieczne jest chirurgiczne usunięcie pęcherzy rozedmowych. W czasie zabiegu usuwa się te pęcherze, które nie biorą udziału w wymianie gazowej. Pozwala to na rozprężenie pozostałego fragmentu miąższu płucnego, co ułatwia oddychanie i minimalizuje duszności. W operacyjnym leczeniu POChP może być zastosowany też zabieg zmniejszający objętość płuc. Operacje nie oznaczają jednak, że chory może zaprzestać zażywania leków.

POChP: leczenie, którego nie można zaniechać

Przewlekła Obstrukcja Chorób Płuc to problem coraz większej ilości osób. Wiele z nich pierwsze objawy bagatelizuje i do lekarza zgłasza się, dopiero kiedy znacząco utrudniają życie. Sprawia to, że zahamowanie choroby jest trudne, a pacjent musi do końca życia zażywać leki. Te nie wyleczą schorzenia, a jedynie złagodzą objawy. 

Bezpłatne konsultacje dla osób ze zdiagnozowaną przewlekłą obturacyjną chorobą płuc są dostępne w Centrum Medycznym Synexus. Przychodnie Synexus prowadzą je dla osób po 40. roku życia, które leczą się na POChP, przeszły w ostatnim roku zaostrzenie choroby i wymagały hospitalizacji/podania sterydów, przewlekle paliły lub palą papierosy oraz szukają nowych możliwości terapeutycznych.  

lek. Michał Dąbrowski