Cukrzyca typu 2 – przyczyny, objawy, leczenie

Osoby chore na cukrzycę mają zbyt wysoki poziom cukru we krwi, co jest spowodowane niewydolnością organizmu do jego prawidłowego kontrolowania. Istnieją dwa typy cukrzycy, które różnią się od siebie pod wieloma względami. Przy cukrzycy typu I (cukrzycy insulinozależnej) trzustka, która normalnie produkuje insulinę, obniżającą poziom cukru we krwi, w ogóle jej nie wytwarza. Z kolei cukrzyca typu 2 (cukrzyca insulinoniezależna) charakteryzuje się tym, że trzustka nie jest w stanie wyprodukować odpowiedniej ilości insuliny bądź nie pracuje na tyle efektywnie, aby obniżać poziom cukru we krwi. Jakie są przyczyny cukrzycy typu 2, co kwalifikuje się do jej objawów oraz jak leczyć tę chorobę?

Kiedy zaczyna się cukrzyca typu 2?

Specjaliści podają, że cukrzyca typu 2 jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób metabolicznych. Schorzenie można uznać za społeczne, ponieważ dotyka aż ok. 10% światowej populacji. W Polsce szacuje się, że jest to ok. 3% mieszkańców. Cukrzyca typu 2 kojarzy się przede wszystkim z wiekiem dojrzałym (po 30. roku życia), jednak warto podkreślić, że mogą cierpieć na nią także dzieci. Próbując odpowiedzieć na pytanie, kiedy zaczyna się cukrzyca typu 2, dobrze przyjrzeć się objawom choroby, które na początku mogą nie wzbudzać żadnych podejrzeń.

Cukrzyca typu 2 – pierwsze objawy

Początki cukrzycy typu 2 mogą być bezobjawowe, co oznacza, że w czasie badań laboratoryjnych poziom glukozy nie wykaże odchylenia od normy. Jako że cukrzyca jest chorobą postępującą, objawy pojawiają się stopniowo. Ten rodzaj cukrzycy może rozwijać się nawet latami. W pierwszej kolejności osoby z cukrzycą typu 2 mają do czynienia z otyłością oraz uwarunkowanym genetycznie zaburzeniem produkcji i wydzielania insuliny bądź tylko z tym drugim symptomem. Dzieje się tak ze względu na wydzielanie insuliny, produkowanej przez trzustkę, w sposób opóźniony i dłuższy, porównując do organizmu osoby zdrowej. U pacjentów stwierdza się insulinoodporność. Na tym etapie stężenie glukozy we krwi wciąż jest w normie. 

Cukrzyca typu 2 – objawy 

Oznaki cukrzycy typu 2 stają się zauważalne, kiedy u pacjenta doszło do zaburzeń gospodarki węglowodanowej, a komórki β trzustki znajdują się na wyczerpaniu. Na tym etapie poziom cukru we krwi znacznie przewyższa normę. Chory:

• odczuwa wzmożone pragnienie, 
• ma potrzebę częstego oddawania moczu,
• cierpi na infekcje układu moczowo-płciowego,
• ma nadciśnienie tętnicze,
• może mieć stany depresyjne i apatię,
• czuje się śpiący,
• ma napady głodu,
• odczuwa zaburzenia widzenia,
• brakuje mu sił.

U chorych, u których utrzymuje się duże stężenie glukozy we krwi, występuje możliwość samoistnego zmniejszenia masy ciała. Dzieje się tak w wyniku braku insuliny, co wpływa na to, że glukoza nie jest wprowadzana do komórek organizmu i nie czerpie się z niej energii. 

Cukrzyca typu 2 – diagnostyka

Diagnostyka cukrzycy typu 2 nie opiera się jedynie na rozpoznaniu objawów. Oprócz tego niezbędne są wyniki badań laboratoryjnych, które potwierdzają wysoki poziom cukru we krwi pacjenta. Lekarze wyjaśniają, że ostanie przedcukrzycowym mówimy wtedy, gdy stężenie glukozy mieści się w przedziale 100–125 mg/dl. Taki stan predysponuje do powstania cukrzycy, jednak aby ją potwierdzić, stężenie glukozy musi wynosić ponad 140 mg/dl.

Cukrzyca typu 2 – czynniki ryzyka

Wiele osób zastanawia się, z czego bierze się cukrzyca. Lekarze podkreślają, że wśród czynników ryzyka u osób chorych na cukrzycę typu 2 są:

• stres i zła dieta,
• otyłość i nadwaga,
• wskaźnik BMI powyżej 30,
• brak aktywności fizycznej,
• cukrzyca ciążowa.

Cukrzyca typu 2 – leczenie

Do leczenia cukrzycy typu 2 należy podejść kompleksowo, wykorzystując równocześnie różne metody, również te niefarmakologiczne. Przy leczeniu cukrzycy typu 2 należy wykorzystać takie metody, jak:

• leczenie dietetyczne,
• wysiłek fizyczny,
• leczenie farmakologiczne.

Najistotniejszą kwestię stanowi samokontrola chorego oraz jego zaangażowanie w leczenie. Wielotorowość leczenia cukrzycy typu 2 obejmuje zmianę nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności fizycznej oraz farmakoterapia. Niezbędne jest także leczenie czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego.  

Cukrzyca typu 2 – leki

Mówiąc o farmakoterapii w leczeniu cukrzycy typu 2, w pierwszej kolejności należy wspomnieć o metforminie (lek antyhiperglikemiczny; pochodna biguanidu), działającej na zmniejszenie insulinoodporności. W przypadku, kiedy pomimo leczenia wartości glikemii wciąż się zwiększają, należy poszerzyć terapie, dołączając kolejne leki podawane podskórnie bądź doustnie, takie jak np. leki hipoglikemizujące – pochodne sulfonylomocznika oraz glinidy, pobudzające komórki β trzustki do produkcji insuliny. Jeżeli nawet taka intensyfikacja leczenia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, należy przejść do kolejnego etapu, który polega na stosowaniu insuliny. Insulinoterapia u chorych na cukrzycę typu 2 polega na wstrzykiwaniu mieszanek insulinowych. Należy wtedy pamiętać o stałych porach posiłków. Innym rozwiązaniem są pompy insulinowe, utrzymujące poziom glukozy w odpowiednim stężeniu. 

Jak leczyć cukrzycę typu 2?

Oprócz stosowania leków oraz ewentualnej insulinoterapii ogromne znaczenie ma zaangażowanie pacjenta oraz jego chęć wyleczenia. Lepsze wyniki mają osoby, które zmieniają dietę oraz prowadzą aktywny tryb życia. Zaniedbanie tych kwestii może prowadzić do rozwoju przewlekłych powikłań. Specjaliści podkreślają, że chorzy na cukrzycę mogą zmagać się z takimi problemami, jak amputacja stopy, zakrzepica z martwicą tkanek, kwasica ketonowa i mleczanowa, ślepota, niewydolność nerek czy śpiączka, która może doprowadzić do zgonu. Mówi się, że istotną kwestią w leczeniu cukrzycy jest wiedza. Edukacja w tym zakresie pozwala na bardziej kompleksowe podejście do choroby i jej leczenia. Można powiedzieć, że im więcej się wie na temat choroby, tym lepiej się żyje. 

Oczywiście sama wiedza to jedno natomiast niezbędna jest również fachowa opieka, badanie i konsultacje lekarskie. Placówki Synexus prowadzą aktualnie akcje bezpłatnych badań na cukrzycę, konsultacji oraz projekty badań klinicznych nowych leków i terapii m.in. dla pacjentów z cukrzycą. Pacjenci odwiedzający nasze placówki mogą zostać skierowani na dodatkowe bezpłatne badania i konsultacje specjalistyczne (w ofercie m.in. badanie wątroby FibroScan® i bezpłatne badania kontrolne krwi). 

Leczenie odżywianiem przy cukrzycy typu 2

Nie bez przyczyny wielokrotnie powtarza się, że dieta ma ogromne znaczenie w leczeniu cukrzycy typu 2. Chorzy na cukrzycę typu 2 powinni jeść produkty z niskim indeksem glikemicznym, które zawierają błonnik pokarmowy i małą ilość tłuszczu. Dlatego też rekomenduje się sięgnięcie po warzywa i owoce, a odstawienie potraw smażonych i pieczonych w tłuszczu oraz tych duszonych w gęstych sosach. W przypadku nadwagi u chorego, należy zmniejszyć ilość spożywanych kalorii w ciągu dnia i szczególnie pamiętać o regularności posiłków. Dietetycy sugerują, żeby u osób z nadwagą chorujących na cukrzycę typu 2 i stosujących leki doustne, przyjmować 5 posiłków dziennie w tym trzy główne oraz dwie przekąski. Przed przejściem na dietę należy policzyć liczbę spożywanych dziennie kalorii, tak by później sukcesywnie ją zmniejszać (o około 500 kcal co kilka miesięcy). Chorzy na cukrzycę typu 2 powinni pamiętać, że zmianom żywienia musi towarzyszyć zwiększenie aktywności fizycznej. Nie należy jednak przesadzać i dobrać ćwiczenia do możliwości. Dobrym pomysłem są codzienne, szybkie spacery, trwające ok. pół godziny.

Przy diecie cukrzycowej warto pamiętać, żeby:

• kontrolować wielkość porcji,
• unikać długich przerw między posiłkami,
• jeść mniej, ale częściej,
• ograniczyć węglowodany proste,
• ograniczyć cukry dodane,
• spożywać mniej tłuszczów nasyconych.