Choroby wątroby – poznaj badanie Fibroscan®

Wątroba jest jednym z najistotniejszych narządów w ludzkim organizmie. W dodatku jest to jedyny organ, który posiada zdolność do samoregeneracji. Nie jest jednak niezniszczalny.  Największe zagrożenia dla wątroby to tłuste, niezdrowe jedzenie oraz alkohol. Wątroba leży w przestrzeni prawego podżebrza, częściowo przechodzi też do lewego oraz do górnego nadbrzusza. Miąższ wątroby otoczony jest specjalną, włóknistą błoną zwaną torebką wątrobową. Ten bardzo istotny gruczoł pełni wiele funkcji w organizmie, do których należą np.: wytwarzanie glukozy, białek osocza, neutralizowanie toksyn, produkcja żółci, funkcje immunologiczne. Wątroba choruje, ale czy boli? Otóż nie, ponieważ nie jest unerwiona. Natomiast torebka, która ją otacza, jak najbardziej może być powodem dotkliwego bólu.

Funkcje i zadania wątroby a choroby wątroby

Wątroba odgrywa znaczącą rolę w organizmie człowieka, zwłaszcza w układzie pokarmowym i wydzielniczym. Wśród funkcji wątroby wyróżniamy cztery:

• detoksykacyjną – usuwanie toksyn z organizmu, oczyszczanie go,
• zapasową – gromadzenia zapasów energetycznych,
• metaboliczną – trawienie tłuszczów i przyswajanie substancji pokarmowych,
• magazynującą – funkcja gromadzenia niektórych substancji (żelazo, witaminy, mikroelementy itp.).

Podstawowym zadaniem wątroby jest współuczestniczenie w procesach trawiennych. To właśnie w wątrobie produkowana jest – wydzielina, zawierająca barwniki żółciowe, kwasy żółciowe wraz z ich solami, cholesterol, lecytynę, mocznik, sole mineralne, sole kwasów tłuszczowych. Żółć, tak się potocznie nazywa tę wydzielinę, odpowiada za emulgację tłuszczów niezbędną do ich trawienia. Wątroba uczestniczy w procesie trawienia, oczyszcza z toksyn, a także magazynuje witaminy i minerały. Przeciążony organ może jednak zacząć stwarzać problemy. Będą świadczyć o tym: bóle w nadbrzuszu, powtarzające się problemy z trawieniem, znaczne osłabienie oraz spadki nastroju i problemy z trawieniem tłuszczów. Pracę wątroby można wspomóc stosując suplementy diety, które również usprawnią trawienie oraz pomogą utrzymać prawidłową masę ciała. Wątroba to magazyn licznych związków niezbędnych w wielu podstawowych czynnościach organizmu. Wątrobowe hepatocyty odgrywają na przykład: rolę filtra dla związków wchłanianych z przewodu pokarmowego do krwi, są miejscem licznych przemian metabolicznych, syntetyzują białka osocza (albuminy, globuliny, fibrynogen), wytwarzają wiele enzymów oraz czynników krzepnięcia.

Choroby wątroby- rodzaje

Istnieje wiele typów chorób wątroby, które dają też różne symptomy m.in. objawy skórne, przebarwienia, plamy na twarzy. Jednak najczęściej pojawiającym się objawem chorób wątroby jest ból brzucha z prawej strony od strony żeber. Wśród chorób wątroby wyróżniamy: 

• marskość wątroby, 
• wirusowe zapalenie wątroby,
• alkoholowe uszkodzenie wątroby,
• polekowe uszkodzenie wątroby,
• niealkoholową stłuszczeniową chorobę wątroby,
• nowotwór wątroby,
• autoimmunologiczne zapalenie wątroby,
• chorobę Wilsona,
• hemochromatozę,
• zakrzepicę żył wątrobowych (zespół Budd-Chiari),
• zakrzepicę żyły wrotnej, 
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych. 

Jedną z częstszych chorób wątroby jest wspomniana na początku marskość, czyli zwłóknienie wątroby. Przyczyną włóknienia wątroby jest długotrwałe działanie czynników niszczących komórki wątrobowe. Mogą to być: wirusy, alkohol, niektóre leki, procesy autoimmunologiczne. Podstawowym badaniem stwierdzającym, czy to jest zwłóknienie, była dotychczas biopsja wątroby, która pozwalała także rozpoznać stopień uszkodzenia. Ostatni z nich oznacza marskość wątroby. Alternatywą dla biopsji jest jednak diagnoza metodą FibroScan®.

Fibroscan® – diagnozowanie chorób wątroby

Jeśli chcesz ocenić poziom uszkodzenia wątroby, zalecamy elastograficzną metodę FibroScan®. Urządzenie jest obecne na rynku od 2003 roku, i jest wykorzystywane nie tylko do diagnostyki chorych z rozpoznaną uprzednio chorobą wątroby, ale również do badań przesiewowych, które zmierzają do wykrycia bezobjawowego uszkodzenia wątroby o dowolnej przyczynie już w jej początkowej fazie. Metoda pozwala wyselekcjonować osoby wymagające starannej diagnostyki w tym zakresie. W aparatach nowego typu możliwa jest również ocena ilościowa stopnia stłuszczenia wątroby.

Metoda FibroScan® – działanie

W trakcie badania do skóry chorego przykładana jest specjalna głowica, w której znajduje się generator drgań mechanicznych. Zwykle głowica dotyka okolicy międzyżebrowej. Wytwarzane przez urządzenie fale mechaniczne rozchodzą się w wątrobie z odpowiednią szybkością, która zależy od stopnia zwłóknienia wątroby. Urządzenie FibroScan® mierzy  tempo rozchodzenia się tych fal, a wynik podaje w jednostkach w kilopaskalach = kPa i przelicza na stosowaną w biopsji skalę METAVIR. Metoda FibroScan® należy do nieinwazyjnych i bezpiecznych dla organizmu – nie jest badaniem ryzykownym i nie naraża tkanek na uszkodzenia. Podczas badania nie trzeba pobierać od pacjenta krwi. Pomiar medyczny FibroScan® należy do precyzyjnych i dających pełen obraz zmian chorobowych wątroby. Wykonuje się go metodą ambulatoryjną, co generuje stosunkowo niskie koszty. 

Pomiary Fibroscan® w chorobach wątroby

FibroScan® jest urządzeniem służącym do analizy stopnia zaawansowania zwłóknienia wątroby (od F0 do F4). Jej zaletą jest to, że może zastąpić inwazyjną biopsję wątroby, gdyż badanie metodą elastograficzną za pomocą tego urządzenia umożliwia określenie potrzeby i sposobu terapii hepatologicznej w sposób szybki i bezbolesny. Ta nieinwazyjna metoda badania jest obecnie pewnym standardem w diagnostyce hepatologicznej i stała się alternatywa dla biopsji. Obecnie preferują ją najważniejsze hepatologiczne towarzystwa naukowe, szczególnie w diagnostyce przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C. Czasami specjaliści nadal stosują biopsję, jest ona jednak rozwiązaniem w sytuacjach, kiedy stwierdza się niezgodność wyniku ze stanem klinicznym chorego lub w przypadku współistnienia zakażenia HCV z chorobą wątroby o innej przyczynie. 

Metoda badania FibroScan® – przygotowanie

Osoby zainteresowane tą metodą, mogą zgłosić się do Centrum Medycznego Synexus, gdzie w ramach inicjatywy promującej zdrowie można skorzystać z pełnej diagnostyki, wykonanej za pomocą nowoczesnego urządzenia FibroScan®. Jest ono przeznaczone dla pacjentów z diagnozą stłuszczenia wątroby i pozwala na pomiar poziomu jej zwłóknienia i stłuszczenia. Do badania pacjent powinien przystąpić na czczo lub co najmniej kilka godzin po ostatnim posiłku. W dniu badania należy zgłosić się z dokumentacją medyczną dotyczącą choroby wątroby oraz chorób towarzyszących. Przed badaniem nie wolno pić alkoholu i palić papierosów.

Lek. Michał Dąbrowski