Lipidogram – badanie, normy, interpretacja wyników. Jak przygotować się do badania?

Lipidogram to istotne badanie laboratoryjne, które wiele mówi o aktualnym stanie gospodarki lipidowej organizmu – pomaga określić poziom cholesterolu całkowitego, jego frakcji i trójglicerydów we krwi. Wiele osób nie wie, jak przygotować się do lipidogramu i czy trzeba być na czczo, aby wyniki były wiarygodne. Jakie są normy tego badania?

Co to jest lipidogram? Kto powinien wykonać badanie?

Lipidogram (profil lipidowy) to badanie krwi, które poddaje ocenie:

• stężenie cholesterolu całkowitego, 
• stężenie cholesterolu LDL, 
• stężenie cholesterolu HDL,
• stężenie triglicerydów.

Lipidogram jest wykonywany przez personel medyczny. Podstawowymi wskazaniami do wykonania  badania są:

• cukrzyca,
• nadciśnienie tętnicze,
• przewlekłe choroby zapalne,
• nadczynność i niedoczynność tarczycy,
• choroba wieńcowa.

Skorzystanie z badania zaleca się też osobom nieaktywnym fizycznie, otyłym (obwód w talii >94 cm u mężczyzn i >80 cm u kobiet), z przewlekłymi chorobami nerek, nałogowym palaczom, a także pacjentom z rodzinnymi obciążeniami występowania chorób układu krążenia w młodym wieku.

Lipidogram – przygotowanie do badania

Wiele osób zastanawia się, czy lipidogram wymaga jakichś szczególnych przygotowań. Otóż nie. Jednak, aby profil lipidowy pacjenta był wiarygodny, musi zjawić się w przychodni na czczo (minimum 12h od ostatniego posiłku) – to szczególnie istotne, zwłaszcza przed pomiarem stężenia trójglicerydów. Na kilka dni przed badaniem nie powinno się pić alkoholu, spożywać tłustych, ciężkostrawnych potraw. W dniu poprzedzającym lipidogram warto zrezygnować z intensywnego wysiłku fizycznego. Niewskazane jest także picie słodzonych napojów. Stosowanie się do tych zaleceń gwarantuje prawidłowy wynik badania. 

Schorzenia układu krążenia, takie jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu czy choroba wieńcowa, odpowiadają za niemal 50% zgonów Polaków. Często pierwsze objawy są całkowicie bagatelizowane lub też chorzy nie odczuwają żadnych symptomów – wczesna diagnostyka pozwala zapobiec poważnym konsekwencjom zdrowotnym, a nawet uchronić przed śmiercią. Lipidogram to podstawowe badanie, które jest niezastąpione w ocenie ryzyka miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych oraz diagnostyce dyslipidemii (zaburzeń gospodarki lipidowej). Pozwala wykryć m.in. zaburzenia poziomu cholesterolu. Wynik tego badania ma kluczowy wpływ na działania terapeutyczne, warto więc wiedzieć, jakie są normy lipidogramu.

Lipidogram – normy

Pacjenci, którzy wkrótce zostaną poddani lipidogramowi, często zastanawiają się, jakie są prawidłowe wyniki profilu lipidowego. Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego (PTK):

• cholesterol całkowity: 150-190 mg/dl,
• cholesterol LDL: mniej niż 115 mg/dl,
• cholesterol HDL: mężczyźni powyżej 35 mg/dl, 
• cholesterol HDL: kobiety powyżej 40 mg/dl,
• trójglicerydy: poniżej 150 mg/dl.

Jeśli chodzi o wskaźnik Castelliego (TC/HDL), który ułatwia określić ryzyko występowania miażdżycy, przedstawia się następująco:

• zdrowi mężczyźni: <4,5,
• mężczyźni po zawale: <3,5,
• zdrowe kobiety: <4,0,
• kobiety po zawale: <3,0.

Lipidogram – interpretacja wyników

Jak interpretować lipidogram? To badanie diagnostyczne pozwala wykryć szereg schorzeń. Podwyższone stężenie cholesterolu całkowitego oraz jego frakcji LDL, może świadczyć o niedoczynności tarczycy, chorobach nerek i wątroby, być efektem prowadzenia niezdrowego trybu życia, stosowania antykoncepcji hormonalnej lub terapii glikokortykosteroidami. Z kolei podwyższone stężenie triglicerydów we krwi może być manifestacją cukrzycy, niewydolności nerek, zapalenia trzustki. Natomiast niższe wartości wszystkich parametrów mogą towarzyszyć marskości wątroby, nadczynności tarczycy lub gastroenteropatii. Warto podkreślić, że wyniki lipidogramu powinny być skonsultowane z lekarzem.

Lipidogram – ile kosztuje badanie?

Z jakim wydatkiem muszą się liczyć pacjenci, którzy chcą sprawdzić, czy cierpią na zaburzenia lipidowe? Cena lipidogramu nie jest wygórowana, w zależności od miasta badanie to kosztuje 25-40 złotych.

Podsumowując, podwyższony poziom cholesterolu zwiększa ryzyko m.in. zawału serca i udaru mózgu. Warto więc w  ramach profilaktyki regularnie sprawdzać swój profil lipidowy (lipidogram), by na bieżąco wykrywać ewentualne nieprawidłowości i móc podjąć odpowiednią terapię leczniczą. Osoby po 20. roku życia powinny wykonywać to badanie kontrolne co 5 lat, a po 50. roku życia – co 2 lata. Dla pacjentów, którzy przyjmują leki obniżające stężenie cholesterolu, rekomendowane jest poddawanie się badaniu co pół roku.

Aktualnie Centrum Medyczne Synexus prowadzi badania kliniczne i bezpłatne konsultacje lekarskie dla pacjentów, którzy zmagają się z niealkoholowym słuszczeniem wątroby (NASH). Oferujemy spotkania ze specjalistami oraz możliwość skorzystania z badania wątroby, przy pomocy innowacyjnego urządzenia Fibroscan®. Szczegółowe informacje na temat konsultacji i badań znajdą Państwo na naszej stronie internetowej.

lek. Michał Dąbrowski