Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest poważnym schorzeniem układu oddechowego, którego przyczyny to czynniki środowiskowe. Pacjenci chorujący na POChP odczuwają objawy wynikające z zaburzonego przepływu powietrza przez płuca. Nieleczona obturacyjna choroba płuc ma złe rokowania. Aby uniknąć niewydolności płuc oraz przedwczesnego zgonu, należy jak najszybciej podjąć leczenie. Wyjaśniamy, czym jest POChP, jakie są przyczyny i objawy choroby, a także jak wygląda leczenie.

Co to jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)?

Każde słowo wchodzące w skład nazwy „przewlekła obturacyjna choroba płuc”, w skrócie POChP, nakierowuje na cechy określające specyfikę tej choroby. Jest to więc schorzenie płuc o charakterze przewlekłym. Natomiast obturacja jest terminem medycznym, stosowanym do określenia zwężenia struktury anatomicznej bardziej niż to wynika z jej prawidłowej budowy. 

Choroba obturacyjna polega na zwężeniu dróg oddechowych, co znacznie utrudnia zarówno nabieranie, jak i wydychanie powietrza z płuc, przy czym w przypadku POChP to właśnie wdech sprawia największą trudność.

POChP to przewlekła choroba płuc, postępująca, jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie z uwzględnieniem unikania czynników pogarszających stan zdrowia pacjenta. Ponadto, leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc ma na celu głównie zahamowanie rozwoju schorzenia oraz zminimalizowanie powikłań, ponieważ POChP jest chorobą zaliczaną do nieuleczalnych.   

Jakie są przyczyny POChP? 

Zaburzenia przepływu powietrza w przypadku POChP są następstwem toczącego się w płucach stanu zapalnego. Organizm rozpoczyna działania obronne przed wpływem drażniącego działania szkodliwych związków, które przedostają się do oskrzeli wraz z wdychanym powietrzem. Dochodzi wówczas do wzmożonej produkcji śluzu, a w konsekwencji do przerostu gruczołów wydzielających śluz. 

Z kolei komórki zapalne zlokalizowane w błonie śluzowej, podczas rozpadu wydzielają substancję uszkadzającą włókna sprężyste w tkance płucnej. Konsekwencją stanu zapalnego jest zniszczenie części pęcherzyków płucnych oraz rozedma płuc.  

Za główne przyczyny POChP uważa się palenie papierosów, a także innych wyrobów tytoniowych oraz palenie bierne. Wdychanie środków chemicznych, szkodliwe związki wydzielane podczas spalania śmieci i drewna czy toksyczne opary oraz pyły również wpływają drażniąco na błonę śluzową oskrzeli, co może prowadzić do rozwoju stanu zapalnego i w konsekwencji do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. 

POChP – jakie objawy obserwują pacjenci? 

W przypadku POChP objawy w początkowym etapie rozwoju choroby mogą nie być w ogóle zauważalne. Natomiast część pacjentów lekceważy objawy chorych płuc, myląc je z innymi schorzeniami np. astmą lub uznając, że przyczyną jest jedynie słaba kondycja organizmu.

Tymczasem objawy, takie jak zadyszka po wysiłku fizycznym czy kaszel, mogą świadczyć o występowaniu POChP. Schorzenie płuc może rozwijać się przez wiele lat. Postęp choroby może mieć różny przebieg, co zależy od wielu czynników, takich jak np. wiek pacjenta, jego pojemności płuc czy częstotliwość oraz ilość wdychanych zanieczyszczeń. 

U chorych na POChP mogą pojawiać się kolejno objawy, takie jak:

• męczący kaszel;
• duszności, początkowo sporadycznie, z czasem również podczas spoczynku;
• krótki oddech, trudność w nabraniu powietrza;
• odkrztuszanie plwociny, zwłaszcza rano oraz po wdychaniu zimnego powietrza;
• ucisk w klatce piersiowej;    
• oddech świszczący.  

POChP – jak diagnozuje się chorobę płuc? 

Osoby, które się męczą i mają problemy z nabraniem powietrza po wysiłku fizycznym, nie powinny lekceważyć takich objawów, ponieważ mogą świadczyć o rozwoju POChP. Warto zaznaczyć, że schorzenie obecnie dotyka coraz młodszych osób, również poniżej 40. roku życia. 

Obturacyjne zapalenie płuc diagnozuje się na podstawie badań, takich jak:

• spirometria – polega na pomiarze pojemności płuc poprzez wydychanie powietrza w specjalny ustnik. Badanie mierzy pojemność życiową płuc. Za pomocą spirometrii sprawdza się, czy stan płuc pacjenta jest odpowiedni do jego wieku;
• gazometria – to badanie krwi oznaczające stężenie tlenu i dwutlenku węgla; 
• pulsoksymetria – to pomiar zawartości tlenu we krwi, wykonywany przez specjalne urządzenie oraz czujnik zakładany na palec lub ucho;
• RTG płuc – zdjęcie rentgenowskie płuc pozwala na zaobserwowanie zaawansowanej rozedmy płuc. 

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) – leczenie  

W przypadku pacjentów z POChP pojawiają się zaostrzenia objawów, które często wymagają hospitalizacji oraz domięśniowego podania leków. Choroba prowadzi do znacznego pogorszenia jakości życia. Zmiany w postaci zawężenia światła płuc zwykle są nieodwracalne, jednak odpowiednie leczenie może skutecznie zahamować postęp choroby. 

Warto zaznaczyć, że kluczowe znaczenie dla pacjentów, u których została zdiagnozowana obturacyjna choroba płuc, ma leczenie naturalne. Podstawą jest zaprzestanie palenia papierosów oraz unikanie zanieczyszczeń. Pacjenci powinni zdrowo się odżywiać, a także wykonywać ćwiczenia fizyczne adekwatne do ich możliwości. 

Leczenie POChP ma na celu przede wszystkim zahamowanie postępu choroby, łagodzenie objawów, zmniejszenie częstotliwości zaostrzeń oraz poprawę jakości życia. Rokowania przy nieleczonym POChP są bardzo złe, ponieważ postępująca choroba prowadzi do niewydolności płuc oraz śmierci pacjenta. 

Pacjenci w zależności od stopnia zaawansowania POChP przyjmują leki wziewne o działaniu rozszerzającym oskrzela. Są to leki stosowane w terapii skojarzonej, które zawierają połączenie substancji rozszerzających oskrzela. Substancje rozszerzające oskrzela stosowane przy POChP należą do grup o nazwie leki cholinolityczne oraz leki beta 2-agonistyczne.   

Starsze leki tego typu zwykle wymagają stosowania co 4 godziny. Natomiast nowe leki podawane przy chorobie płuc wykazują przedłużone działanie i stosuje się je co 12 godzin (długodziałające). Dostępne są także najnowsze leki na POChP, które rozszerzają oskrzela na 24 godziny (ultradługodziałające). Ponadto, pacjenci przyjmują także wziewne leki steroidowe o działaniu przeciwzapalnym.

Najnowsze leki na POChP poza dwiema substancjami rozszerzającymi oskrzela zawierają także związek o działaniu przeciwzapalnym. Jest to tzw. terapia trójlekowa, która pozwala na ograniczenie ilości inhalatorów do jednego, a także zmniejszenie częstotliwości wziewów do jednego zastosowania na 24 godziny.  

Pacjenci chorujący na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc przyjmują także preparaty wykrztuśne. W skrajnych przypadkach przeprowadza się operację polegającą na wycięciu fragmentu płuc. Niekiedy dochodzi do konieczności przeszczepu. 

Jeśli w wyniku wieloletniego palenia papierosów doszło u Ciebie do rozwoju przewlekłej obturacyjnej choroby płuc z pojawiającymi się zaostrzeniami objawów – sprawdź naszą aktualną ofertę na stronie. Przeprowadzamy m.in. bezpłatne konsultacje dla pacjentów z zaawansowaną POChP, których interesują najnowsze metody leczenia. 

lek. Michał Dąbrowski