Egzema na dłoniach – przyczyny, objawy, leczenie

Egzema na dłoniach, określana również jako wyprysk, obejmuje zmiany skórne charakteryzujące się stanem zapalnym. Swędzące i szorstkie dłonie często mają swoje przyczyny w nieprawidłowej pielęgnacji skóry. Osoby, które mają kontakt z substancjami drażniącymi, w tym z detergentami myjącymi, mogą mieć przewlekły problem z egzemą. 

Egzema na dłoniach – przyczyny szorstkich rąk

Bardzo suche dłonie często są przypadłością osób pracujących fizycznie, ponieważ zapalenie skóry dłoni może być wywoływane także przez czynniki mechaniczne. Wówczas przewlekłe i długotrwałe drażnienie skóry wywołuje nieprzyjemne uczucie suchości, kolejno może pojawiać się nawarstwienie martwych komórek naskórka oraz wykwit zapalny, czyli egzema na dłoniach. Sucha, a nawet schodząca skóra z rąk może być również następstwem częstego mycia dłoni oraz stosowania środków odkażających, które zaburzają naturalne bariery ochronne skóry. Egzema na dłoniach wywołana przez czynniki mechaniczne określana jest jako kontaktowe zapalenie skóry rąk.

Ponadto, egzema rąk może występować u alergików. Warto zaznaczyć, że zarówno alergie pokarmowe, jak i kontakt z alergenem mogą wywoływać zmiany skórne. Alergia na dłoniach może pojawiać się po dotknięciu m.in. metali ciężkich lub bakterii. 

Poza wpływem czynników zewnętrznych, w tym warunków atmosferycznych, bardzo często spotyka się atopowe zapalenie skóry (AZS). Wówczas egzema na dłoniach najczęściej dotyczy nadgarstków, choć niekoniecznie. Zmiany mogą pojawiać się również na innych częściach ciała, takich jak łokcie i kolana, zwłaszcza na wewnętrznej stronie w miejscu zgięcia. Dolegliwość ta bywa mylona z odparzeniami i często dotyczy nawet bardzo małych dzieci.      

Co więcej, istnieją inne choroby skóry rąk, które również wywołują egzemę. Zaliczamy tutaj m.in. łuszczycę oraz zakażenie grzybicze. 

Objawy egzemy rąk

Egzema skóry rąk nie jest zaraźliwa, jednak wywołuje duży dyskomfort, ponieważ pojawia się na widocznej części ciała, zwykle na zewnętrznej części dłoni oraz na palcach. W tym ostatnim przypadku pękająca skóra na kostkach dłoni może wywoływać ból, ponieważ naturalne ruchy utrudniają gojenie. Wysuszona skóra między palcami dłoni stanowi istotny problem również natury psychologicznej, utrudniając m.in. swobodne podanie dłoni drugiej osobie przysparzając wielu kompleksów. 

Egzema na dłoniach może obejmować jedynie niewielki obszar lub całą powierzchnię rąk. W zależności od zaawansowania choroby oraz indywidualnych skłonności pojawiają się objawy takie jak:

• sucha skóra;
• skóra szorstka;
• pęknięcia i widoczne zadrapania;
• twarde lub średnio-twarde grudki i krostki;
• wykwity wypełnione płynną treścią;
• czerwone, niekiedy krwiste plamy;
• wyraźnie oddzielająca się warstwa martwego, grubego naskórka;
• pieczenie;
• swędząca skóra dłoni;
• uczucie ściągania skóry. 

Pielęgnacja dłoni z egzemą

Egzema na dłoniach utrudnia prawidłowe nawilżanie, ponieważ gruba warstwa łuszczącej się skóry spowalnia wnikanie preparatów kosmetycznych. Do pielęgnacji należy więc stosować środki intensywnie zmiękczające skórę, takie jak balsam, czy krem do rąk. Atopowa skóra nie powinna być pielęgnowana przy pomocy kosmetyków z dużą zawartością barwników i związków zapachowych, dlatego też egzema na dłoniach w zasadzie bez względu na przyczynę wymaga stosowania środków delikatnych, nieuczulających oraz neutralnych.  

Warto pamiętać o stosowaniu kremu do rąk po każdym umyciu, a także przed pracą, czy wyjściem na dwór. W miarę możliwości należy unikać kontaktu z czynnikami, które mogą dodatkowo wysuszać skórę. Egzema na dłoniach, które najczęściej mają kontakt z czynnikami zewnętrznymi, wymaga pielęgnacji kilka razy dziennie. 

Egzema na dłoniach – leczenie

Schodząca skóra z dłoni to objaw, którym zajmuje się dermatologia, jednak jeśli u podłoża suchej skóry leżą choroby ogólnoustrojowe, niekiedy leczenie objawowe okazuje się niewystarczające. Warto zaznaczyć, że w przypadku osób, które dotknęła egzema na dłoniach podstawą w doborze odpowiednich metod leczenia jest prawidłowa diagnoza.

Bardzo sucha skóra dłoni nie zawsze jest postacią egzemy. Jeśli jednak pomimo częstego natłuszczania egzema na dłoniach nie ustępuje lub ma charakter nawrotowy, lekarz może zalecić krótkotrwałe stosowanie zewnętrznych środków o działaniu przeciwzapalnym. Wykwity i schodząca skóra z rąk stanowią ponadto łatwy dostęp dla bakterii, dlatego też w niektórych przypadkach konieczne  może okazać się stosowanie maści z antybiotykiem. Zaawansowana egzema na dłoniach w rzadkich przypadkach wymaga przyjmowania także doustnych leków, w tym przeciwbólowych.  

Działania takie to jednak tylko leczenie objawowe, a egzema na dłoniach, jeśli występuje przy atopowym zapaleniu skóry lub innej chorobie może wymagać bardziej kierunkowego postępowania. 

Na naszej stronie pacjenci z zaawansowanym atopowym zapaleniem skóry mogą m.in. umówić się na  bezpłatne konsultacje dermatologiczne.

lek. Michał Dąbrowski