Zmiany skórne – na twarzy, na nogach. Rodzaje zmian skórnych, co oznaczają?
O zmianach skórnych sporo mówi się szczególnie latem, bo niektóre powiększają się lub pojawiają pod wpływem słońca. Jednak warto przyglądać się zmianom na ciele przez cały rok, by reagować, gdy tylko okaże się to konieczne.
Niegroźne zmiany skórne u dorosłych
Wśród zmian skórnych osób dorosłych, które nie powinny niepokoić, królują wypryski i trądzik. Pojedyncze pryszcze mogą pojawiać się praktycznie przez całe życie, choć jeśli są uciążliwe, da się je leczyć maściami i tabletkami przepisanymi przez dermatologa. Zmiany skórne tego typu mogą pojawiać się też na dekolcie czy plecach. „Kaszka” na plecach i ramionach to również częsta i niegroźna przypadłość, która przypomina nieco trądzik. Tu też pomogą kremy, jak również złuszczanie naskórka.
Zmiany skórne przypominające oparzenie
Jeśli nie nastąpiło oparzenie, ale zmiany skórne wyglądają podobnie, może to być rumień wysiękowy wielopostaciowy. Takie zmiany skórne na zdjęciach w internecie przypominają bąble na stopach po odparzeniach lub tradycyjne oparzenie. Mogą mieć kilka przyczyn:
- zakażenie wirusowe lub bakteryjne,
- reakcja z lekami (nawet z popularnymi lekami na trądzik czy aspiryną),
- kontakt z chemikaliami.
Towarzyszy im gorączka i zazwyczaj pieką. Jeśli nie ma tych objawów, to zmiana skórna przypominająca oparzenie ma inne podłoże.
Zmiany skórne jako objaw choroby
Rzadko mówi się o tym, że zmiany skórne mogą być objawem chorób. Zazwyczaj kojarzy się je z przypadłościami skórnymi, a mogą mieć podłoże w innych ośrodkach organizmu.
- Rumień wnętrz dłoni to częsty objaw marskości wątroby, rzadziej chorób tarczycy;
- chora wątroba objawia się też żółtymi, dużymi krostkami w wewnętrznych kącikach oczu;
- czerwone, opuchnięte dłonie i stopy to objaw czerwienicy;
- blada, sucha skóra i nalot na języku to objaw m.in. anemii;
- pociemniała skóra na łokciach i kolanach może świadczyć o chorobach tarczycy;
- miniwylewy, brązowawe plamy, rumieniec cukrzycowy na podudziach i w innych miejscach towarzyszą cukrzycy.
Trudno wymienić wszystkie zmiany skórne, które są objawami choroby. Jeśli nie da się ich wytłumaczyć w inny sposób i nie pomagają na nie kremy i inne środki, warto szukać przyczyn zmiany koloru skóry czy krostek w schorzeniach.
Zmiany skórne, AZS, łuszczyca a alergie i nadwrażliwość
Obecnie coraz więcej mówi się o nadwrażliwości skóry na określone produkty. Nawet w zwykłych drogeriach można kupić niekiedy środki do cery atopowej czy nadwrażliwej. Warto rozróżnić tu kilka różnych przyczyn pokrzywki czy łuszczącej się skóry. Najczęściej występuje skóra wrażliwa. Na kosmetyk czy słońce będzie reagować ściągnięciem, ale nie towarzyszą jej silne, fizyczne objawy. W przypadku alergii skórnej po kontakcie z alergenem, takim jak bluszcz, sierść zwierząt czy określone pożywienie, występuje silny rumień i swędzenie. Atopowe zapalenie skóry objawia się z kolei skórą nie tylko zaczerwienioną, lecz także suchą, łuszczącą się, a objawy mogą być stałe. Wywołują je nawet tak indywidualne czynniki jak stres czy emocje, a do leczenia nie wystarczą kosmetyki z drogerii. Trzeba jeszcze wspomnieć o łuszczycy. Podczas gdy AZS najczęściej objawia się plamami w zgięciach łokci i kolan, łuszczyca często jest na samych łokciach i kolanach. AZS bywa diagnozowany już u dzieci, podczas gdy łuszczyca – u dorosłych.
Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry?
Jak widać, istnieje kilka podobnych do siebie przypadłości. Dlatego przy podrażnionej, zaczerwienionej skórze, tak ważne są wizyty u dermatologa w celu prawidłowej diagnozy. Czasem wyzwalaczami AZS okazują się popularne detergenty czy kosmetyki i wystarczy z nich zrezygnować. Innym razem podłoże może być psychologiczne i nie obejdzie się bez psychoterapii. AZS można rozpoznać również po intensywnym swędzeniu, które przy łuszczycy jest mniej dokuczliwe. Pacjenci często tracą nadzieję na wyleczenie po wielu wizytach u lekarzy, gdy żadne środki nie pomagają. Nie warto się poddawać, bo czasem drobna zmiana na pewnym polu (dieta, emocje, styl życia) przynosi poprawę.
Kiedy pieprzyk to powód do obaw?
Zmiany skórne, które często budzą obawy pacjentów, to pieprzyki i kurzajki. Jeśli chodzi o pieprzyki, to większość nie powinna budzić obaw. Martwić się można tylko o te, które:
- rosną,
- mają nierównomierny kształt i kolor,
- krwawią, są pokryte strupem i nie goją się,
- swędzą.
Z nimi warto udać się do dermatologa, który może je zbadać i pobrać wycinek, aby sprawdzić, czy są groźne. Jeśli tak, może zlecić ich usunięcie. Rodzajem nietypowych wyprysków o barwie białawej lub szarej są kurzajki. Nie są groźne, ale mogą być bolesne i mało estetycznie wyglądają. Dlatego młode kurzajki najczęściej usuwa się za pomocą maści – starsze wypala się lub wymraża w gabinecie lekarskim. Opisane tu zmiany to wciąż nie wszystkie.
Zmiany skórne wokół oczu
Najczęstsze zmiany skórne wokół oczu to zaczerwienienie, czasem połączone z pieczeniem. Jeśli towarzyszy im łzawienie oczu i ich nadwrażliwość, to chodzi o podrażnienie spojówek. Jeżeli nie – winne może być tarcie oczu, długotrwała praca przed komputerem czy niewłaściwy krem i tusz do rzęs. Niektórzy mają też białe krostki wokół oczu, a głównie pod nimi. To prosaki, które mogą występować zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Choć mogą psuć nastrój, to nie są szkodliwe. Niestety, nie da się ich pozbyć za pomocą maści ani ziołowych okładów. Można jednak usunąć je laserowo u lekarza lub kosmetyczki.
Kiedy wystarczą maści na zmiany skórne z drogerii?
W drogeriach pojawia się coraz więcej maści na zmiany skórne, nawet te z problemami takimi jak AZS czy wrażliwość. Warto jednak podchodzić do nich ostrożnie. Można wypróbować taki specyfik, ale jeśli po kilku miesiącach nie przynosi żadnej poprawy, lepiej udać się do dermatologa. Często dopiero wtedy, po wywiadzie i zapisaniu antybiotyku, szybko udaje się pokonać trądzik czy AZS. Wiele osób stosuje też środki ziołowe na problemy skórne. Od dawna wiadomo, że rumianek czy szałwia działają przeciwzapalnie i ściągająco. Tu jednak warto trzymać się tej samej zasady, co powyżej – jeśli taka kuracja nie przynosi żadnych rezultatów, lepiej zapytać lekarza, w czym tkwi problem. Zdarza się, że zmiana skórna to tylko objaw poważniejszej choroby. Warto przy tym pamiętać, że rumianek, arnika i nagietek, czyli popularne zioła na problemy skórne, też mogą powodować alergię i zwiększać wrażliwość na słońce. Nie są więc dobre dla osób o wrażliwej skórze.
Lek. Michał Dąbrowski
Bibliografia:
- Kułak-Krajewska E. Szczepański M.: Atopowe zapalenie skóry. Problemy pielęgnacyjne. Akademia Medyczna w Białymstoku. Łomża 2007.
- Du Vivier A.: Znamiona barwnikowe i czerniak złośliwy. [W:] Atlas dermatologii klinicznej. Majewski S. (red. wyd. pol.). Wydawnictwo Medyczne Urban&Partner, Wrocław 2005
- H Błaszczyk, A. Zalewska-Janowska, Choroby Skóry, Warszawa, 2008
- Śpiewak R., Szewczyk K.: „Fotodermatozy: Choroby skóry prowokowane przez światło.” Ochrona Zdrowia Wojsk w Tropiku. Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Medycyny i Techniki Hiperbarycznej, Gdynia 2008